Noorwegen (vervolg op uiterste noorden)

Beste mensen,

Als ik het weer over het weer ga hebben is dat zeker niet om te klagen dat ik het zo slecht heb getroffen. Zo zie ik het zelf in ieder geval niet, alhoewel het wel prettig zou zijn als de weersomstandigheden van de afgelopen week normaal zouden zijn geweest. Dat is een temperatuur van tenminste 10 graden hoger en wat minder neerslag. Elke Noor die ik spreek heeft het erover dat het nog nooit zo slecht is geweest in deze periode. Dat zeiden ze in Lapland overigens ook.

Het weer op de dag waar ik het vorige verslag mee afsloot, luidde een reeks van dergelijke dagen in. Ook tijdens de drie dagen daarna heersten hier omstandigheden die tijdens een stormachtige, regenachtige en koude Nederlandse herstdag in november niet zouden hebben misstaan.
De dag na mijn verslag ben ik dus met slecht weer vertrokken. Mijn grootste punt die dag was om niet in dezelfde omstandigheden te komen als de dag ervoor. Ik had mij afgevraagd waar dat aan gelegen heeft en ben tot de conclusie gekomen dat ik mij te warm had gekleed tijdens de zware beklimming die aan de kou vooraf ging. Daar had ik mijn kleding de tweede dag op aangepast.
Wellicht is enige uitleg op zijn plaats voor de niet-randonneurs onder de lezers. De beklimming de dag ervoor ging van zeeniveau naar een hoogvlakte van 400 meter. Ik denk dat daar ongeveer 7 km klimmen voor nodig was. Dat levert een 'sauna-effect' op op het lichaam. Toen ik boven was hoefde ik mij niet meer in te spannen. De lage temperatuur en de harde wind deden de rest. Ik was te veel bezweet om dit tegen te gaan en daar helpen alle jassen die ik bij mij had niet tegen.
Ik zal nooit zeker weten of dit inderdaad de oorzaak was, maar ik heb de overige dagen in ieder geval geen last meer gehad van de kou, terwijl de omstandigheden ongeveer gelijk waren.
Nu zal ik meteen een zijspoortje naar de kleding maken. Voor mijn vertrek had ik bepaalde keuzes gemaakt wat ik zou meenemen. Deze keuzes waren gebaseerd op de gemiddelde weertypen in de streken die ik zou aandoen, aangevuld met het persoonlijk volgen van het weer boven de poolcirkel, exact een jaar geleden. De conclusie was dat ik vermoedelijk enkele dagen of weken behoefde zou kunnen hebben aan mijn winterkleding. Maar om deze 3 maanden lang mee te nemen voor alleen die paar keer ging mij te ver. Ik koos dus voor een iets minder warme jas die ik vaker zou kunnen gebruiken en als het dan toch te koud zou worden zou ik voor die tijd wel improviceren. Ik ben dus al vanaf mijn vertrek - op enkele periodes na - bezig met improviceren. Op zich is daar ook niets mis mee. Het is alleen lastig als je in omstandigheden komt wanneer je echt bijvoorbeeld de winterjas nodig hebt. Als je dan ondoordacht teveel kledinglagen over elkaar aantrekt kan dat na een beklimming verkeerd uitpakken.

De derde dag, toen de wolken iets hoger zaten dan de dagen ervoor, zag ik dat er verse sneeuw was gevallen op de bergen. Ik hoorde dat de sneeuwgrens op 500 meter lag.

Deze dag kon ik gebruik maken van een veerpont over een fjord. Het leuke is de prijs van het overvaren: het kostte nauwelijks meer dan een kop koffie aan boord, terwijl de overtocht toch een half uur duurde.
Aan de andere kant van het fjord kwam ik na enige tijd een tunnel van 3,5 km tegen die voor fietsers was gesloten. Ik had dat niet eerder opgemerkt en zou officieel weer terug hebben gemoeten naar de veerpont. Als inmiddels ervaren tunnelrijder heb ik het er maar op gewaagd en ben doorgereden. Alles ging goed.
Het is overigens wel leuk te constateren hoe zo'n tunnel erbij ligt. Halverwege de tunnel ligt het hoogste punt. Dus het is eerst klimmen en dan dalen. Dat is makkelijk voor de afvoer van het water in de tunnel, maar ook de (giftige) gassen, die vaak zwaarder zijn dan lucht, zakken zo vanzelf naar de uitgangen.

Tijdens deze slechte dagen heb ik op de campings een cabin, of hutte gehuurd. Dat zijn eenvoudige uit hout opgetrokken gebouwtjes met over het algemeen 1 vertrek. Hierin staan enkele stapelbedden (2 of meerdere slaapplaatsen), een koelkast en een electrisch plaatje om wat op te warmen. Er is geen sanitair en water aanwezig. Daarvoor moet je naar de andere gebouwen. In de bedden ligt alleen een matras. Voor de rest moet je zelf zorgen. Verder een tafel en wat stoelen.
Vooral met dat slechte weer zijn de hutte erg populair. Ik begon dan al rond 16.00 uit te kijken waar ik zou gaan stoppen om in ieder geval in aanmerking te komen voor een kleine uitvoering. Die zijn nog een beetje te betalen (meestal). En nog was ik soms maar net op tijd.
Die kleinere exemplaren hebben in ieder geval bedden waar ik niet in pas. Menig nacht lag ik derhalve op mijn eigen luchtmatras voor de bedden.
Omdat ik koos voor eerder stoppen werden hierdoor ook mijn dagafstanden kleiner.

Op 23 juni ben ik in Narvik aangekomen na een wel erg zware fietsdag. De route ging dwars over meerdere hoogvlaktes en het was continue klimmen tot 200, 300 of 400 meter.
Dit stuk zag er vriendelijker uit dan die van een paar dagen eerder. De bergen zijn meer begroeid en soms lijkt de omgeving op Oostenrijk.
Ook werd het aanmerkelijk drukker op de weg en zijn de dorpen en steden groter.

Mijn plan was om op de camping voor drie nachten weer een hutte te huren. Maar de prijs hiervan was zo buitensporig hoog dat ik ben doorgereden naar de stad. Ik kwam toen terecht bij een 'backpackersgasthuis', genaamd Spor 1, met uitzicht op het rangeergedeelte van het eindpunt van de Ofotenspoorlijn. Deze spoorlijn was het doel van mijn bezoek aan deze stad. Beter kon ik het dus niet treffen en toen ik ook nog een kamer kon krijgen met direct uitzicht op dat emplassement, konden mijn dagen niet meer stuk. De eerste foto's van de sterkste locomotieven ter wereld maakte ik vanuit deze kamer.

Als spoorenthousiasteling kan ik hier een hele verhandeling geven over deze spoorlijn. Maar ik houd het kort. De spoorlijn ligt tussen de ertsmijnen in Kiruna in Zweden en de ijsvrije havenstad Narvik. De gewonnen ertsen worden met goederentreinen over een enkelsporig bergtraject naar de haven gebracht en daar via een enorm overslagbedrijf en lange transportbanden in schepen geladen. Voor die goederentreinen zijn sterke locomotieven nodig omdat de spoorlijn heel veel hoogteverschillen kent.
Deze lokomotieven bestaan uit 2 delen zijn 46 meter lang, hebben 12 assen en wegen 360 ton. Het is gewoon lastig om ze in zijn geheel op de foto te krijgen. Zij trekken treinen met een gewicht van ruim 5.000 ton. Uitgaande van het maximale laadvermogen van een wagon heb ik van een binnenkomende trein uitgerekend dat deze - inclusief de lokomotief - ruim 5.800 ton woog.
De voorgangers van deze lokomotieven rijden ook nog op deze lijn. Deze bestaan uit drie delen, hebben 14 assen en wegen 273 ton.
Hier houd ik het maar bij.

Ik heb getracht om een bezoek te brengen aan het ertsoverslagbedrijf, maar dat is niet gelukt. In plaats daarvan heb ik het Ofotenmuseum bezocht. Daar draaien ondermeer films over de historie van deze lijn en het overslagbedrijf.
Er rijden ook personentreinen over deze enkelsporige lijn. Vandaag heb ik daar gebruik van gemaakt door een bezoek te brengen aan het plaatsje Riksgransen, op de grens met Zweden. Deze plaats ligt 600 meter boven zeeniveau en wordt na 40 km bereikt. Het was een prachtige tocht, door een wereld van vergezichten, fjorden, tunnels en restanten sneeuw. Het is heel wonderlijk hoe men aan het einde van de 19e eeuw deze lijn heeft kunnen aanleggen.

Sinds ik eergisteren van mijn fiets ben gestapt regent het niet meer. Gisteren was het nog dezelfde temperatuur, dankzij de harde wind, maar vandaag is het zowaar boven de 10 graden gekomen en momenteel schijnt de zon zelfs. Het voelt daarmee opeens zomers aan. Een leuk vooruitzicht als ik morgen op de fiets stap en naar de Lofoten ga.

Hier in Narvik worden safaritochten (zo worden ze genoemd) aangeboden naar de walvissen, vogeleilanden en visgronden. Ook kan je een rondvlucht maken per helicopter. Voorlopig heb ik dit alles voor kennisgeving aangenomen. Op de Lofoten zijn er ook mogelijkheden om dit te doen en wellicht is het dan wat minder ver varen naar die walvissen. Anders ben ik bang dat ik ze toch niet zal zien.

Door het weer heb ik nog nauwelijk de middernachtzon kunnen zien, zoals deze in alle boeken staat afgebeeld. Een beetje rood en zo. Het is vanaf Lapland vrijwel onafgebroken bewolkt geweest. Maar misschien gaat het er nu van komen!
Ook had ik gehoopt iets van het noorderlicht te zien. Weliswaar ben ik hier in het verkeerde seizoen voor dit fenomeen, maar onmogelijk is het niet. Ik blijf opletten en als het wat wordt horen julie het.

Wat heb ik nog meer op mijn lijstje staan. O ja, het verkeersgedrag van de Noren. Deze is echt ten opzichte van fietsers enorm voorbeeldig. Ze nemen tijdens het passeren heel veel afstand en laten me voor gaan als ze maar denken dat ze mij daar een plezier mee kunnen doen. Kortom: fantastisch. De buitenlanders vallen dan weer op. Blijven de Noren bij twijfelgevallen soms wel een minuut lang achter je omdat het gebrek aan uitzicht dit wenselijk maakt, maken de buitenlanders - en daarbij ook de Nederlanders - er een potje van. Na 10 seconden denken ze dat ze maar moeten inhalen en dan doen ze dat ook. Tijdens een beklimming komen ze met de caravan maar lastig op gang en menigmaal moest ik de pedalen stil houden omdat de inhaler naar rechts moest vanwege een tegenligger. In soortgelijke situaties rijd ik vanaf die ervaring maar midden op de rijstrook zodat ze helemaal om mij heen moeten om me in te halen. Dan heb ik in ieder geval ruimte om uit te wijken als het nodig is. Het levert soms wat getoeter op, maar dan heb ik het prettige idee dat ze me gezien hebben.

Ieder land kent ook nog zijn eigen ontbijtgewoontes. De Finnen ontbijten ondermeer met griesmeelpap met een kluit jam, maar ook havermout. En in Noorwegen vond ik bij het ontbijt ondermeer vis. In ieder geval zalm en vis-in-het-zuur (soort rolmops). Een keer had ik ook garnalen bij het ontbijt. Alleen al voor het ontbijt zou je elke keer een hotel nemen.

Ik heb nog wat tijd hoor ik van de bibliotecaresse en kan het daarom meteen over wat logistieke zaken hebben, zoals de boodschappen en de was.
Het leuke van deze tocht is dat je in elk land bepaalde situaties ziet terugkomen die alleen voor dat land gelden. Zo hadden Polen en de Baltische Staten die leuke kleine winkeltjes in elk dorp voor alle boodschappen en Finland de supermarktjes bij de benzinepompen. Het was allemaal erg voorspelbaar en daardoor makkelijk in de planning.
Maar tot nu toe heb ik in Noorwegen nog niet echt een systeem kunnen ontdekken in de aanwezigheid van met name supermarkten. Ze zijn er wel, maar niet overal. Er zijn dorpjes waar ze niet zijn. Wellicht dat het anders wordt als ik wat zuiderlijker kom, maar het is tot nu toe oppassen geblazen om ervoor te zorgen dat ik eerst een supermarkt heb aangedaan voordat ik de camping heb bereikt. Het is een paar keer voorgekomen dat deze volgorde andersom was. Maar dan heb ik mijn 'noodrantsoen' bij me, bestaande uit macaroni en een blik witte bonen (ook goed als ontbijt). Het is in al die tijd slechts 1 keer voorgekomen dat ik 's-avonds mijn ontbijt van de volgende dag zat te nuttigen. De volgende dag betekende dat een rechtstreekse rit naar de bakker.
Bij het aandoen van elk land moet ik weer zien uit te vinden wat er precies in elk pak zit. Dat is toch soms een verrassing, vooral bij de zuivelprodukten. Bij toeval ben ik er dan ook achter gekomen dat er in Noorwegen ook karnemelk bestaat toen ik yoghurt dacht te hebben gekocht. Maar na geruime tijd herken ik de verpakkingen. Het is tijdens deze reis een keer voorgekomen dat ik iets verkeerds heb gekocht. Dat bleek bij opening een dressing te zijn op yoghurtbasis. Maar met wat mushli was het toch goed te eten. Een beetje vettig, dat wel.

Afgelopen dagen heb ik de mogelijkheid aangegrepen om alle kleding weer eens goed te wassen. Tijdens de afgelopen weken beperkte het wassen zich voornamelijk tot de dagelijkse was van de fietskleding die ik die dag droeg. Niet alle kleding, maar in ieder geval de kleding die 'op de huid' wordt gedragen. De warme jas en lange fietsbroek sla ik tijdens de regendagen dan over omdat ik die de volgende dag weer nodig heb en ze dan nog niet droog zijn. Van de andere kleding heb ik een tweede stel die ik dagelijks wissel. Als ik stop op een dag droogt de kleding van de vorige dag verder en kan ik de volgende dag weer aan.
Tijdens droge dagen gaat het een stuk simpeler. Dan was ik wat uitgebreider en regelmatig droogt de was overdag bovenop mijn bagage. Dat werkt prima.

O ja, ik ben gisteren ook nog bij de kapper geweest. Nu past mijn helm weer!


Met vriendelijke groet,

Cor.